Yazı Detayı
18 Mayıs 2021 - Salı 11:11 Bu yazı 2028 kez okundu
 
30 MAYIS 2021 TARİHİNDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK UZLAŞTIRMA SINAVINA GİRECEKLERE ÖZEL NOTLAR
Mehmet SEMERCİOĞLU
 
 

Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı tarafından; Uzlaştırma sınavının 30 Mayıs 2021 tarihinde gerçekleştirileceği ve Sınav Giriş Belgelerinin 24 Mayıs 2021 tarihinden itibaren Anadolu Üniversite’nin Sınav Hizmetleri web sitesi (sinavbasvuru.anadolu.edu.tr) üzerinden adayların erişimine açılacağı ve sınavın, uzlaştırmacı eğitimi sırasında verilen konuları kapsadığı, sınava 40.108 kişi katılacağı duyurulmuştur.

 

Bu kapsamda; Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği, atıfta bulunulan kanun maddeleri ve eğitimleriniz zamanında yayınlanmış bulunan eğitim kitabına dikkatle çalışılması gerekmektedir.

 

Bu kapsamda, dikkatten kaçırılmaması gereken noktalar ile ilgili yaptığım çalışma notlarımı yalnızca sınava girecek adayların dikkatine sunuyor ve başarılar diliyorum. 

 

-Yönetmelik; 5271 sayılı Kanunun 253’üncü maddesi ile 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

 

-Ön ödeme, uzlaştırma ve kamu davasının açılmasının ertelenmesi gibi alternatif usullerin etkin şekilde uygulanmasını sağlamak Daire Başkanlığının görevi.

 

Bazı Tanımlara Dikkat:

 

Uzlaştırma: Uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcisinin, Kanun ve bu Yönetmelikteki usul ve esaslara uygun olarak uzlaştırmacı tarafından anlaştırılmaları suretiyle uyuşmazlığın giderilmesi sürecini, ifade eder.

Uzlaştırmacı: Şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar gören arasındaki uzlaştırma müzakerelerini yöneten, Cumhuriyet savcısının onayıyla görevlendirilen avukat veya hukuk öğrenimi görmüş kişiyi,

Uzlaştırma raporu: Uzlaştırma işlemleri sonuçlandırıldığında uzlaştırmacı tarafından düzenlenen raporu,

Uzlaşma belgesi: Uzlaştırmacı görevlendirilmeden önce veya uzlaşma teklifinin reddedilmesinden sonra tarafların uzlaşmaları sonucunda aralarında düzenlemiş oldukları belgeyi, ifade eder.

Şüpheli: bir suç isnadı altında bulunan kimse, soruşturma boyunca şüpheli sıfatına sahiptir. Sanık: Hakkında işlediği iddia olunan suçtan dolayı kamu davası açılan kimse ise kovuşturma evresinde (CMK m. 2) sanık olarak nitelendirilmektedir.

Katılan: suçtan zarar gören veya mağdurun kovuşturma evresinde sanıktan şikayetçi olduğunu bildirmesi ve talep etmesi üzerine mahkeme tarafından davaya katılmasına karar verilen kişidir.

 

 

 

 

 

Etik ilkeler     :

 

Uzlaştırmacı görevini yerine getirirken; dürüstlük kuralları çerçevesinde bağımsız ve tarafsız olarak yerine getirir, tarafların müzakerelerde yeterli ve eşit fırsatlara sahip olmasına özen gösterir, ön yargılı olamaz, şüpheli ya da sanığa karşı bir tavır takınamaz, ayrım yapamaz, taraflarla arasındaki menfaat çatışmasını etkileyebilecek ya da bu izlenimi verebilecek durumları açıklamadan görev yapamaz veya göreve devam edemez, görev yaptığı olayla ilgili olarak daha sonra vekil veya müdafii olarak görev üstlenemez, herhangi bir menfaat temin edemez.

 

Dosyanın büroya gönderilmesi ve kayıt   :

 

Soruşturma evresinde;

-Soruşturmaya konu suçun uzlaştırmaya tâbi olması ve iddianame düzenlenmesi için yeterli şüphenin bulunması hâlinde, soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı dosyayı Ek-1’de yer alan gönderme kararı ile büroya gönderir.

-Soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı tarafından gönderme kararı verildikten sonra Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendirilen Cumhuriyet başsavcı vekilinin görüldü işlemini müteakip uzlaştırma bürosu tevzi havuzuna düşen dosya, Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendirilen Cumhuriyet başsavcı vekili tarafından uzlaştırma bürosuna tevzi edilmesi ile kendiliğinden büro kayıt numarası alır.

 

Kovuşturma evresinde;

-Suçun hukukî niteliğinin değişmesi, ilk olarak kovuşturma evresinde anlaşılması, iddianame düzenlenmeksizin iddianame yerine geçen belge ile doğrudan mahkeme önüne gelmesi, kanun değişikliği nedeniyle suçun uzlaşma kapsamına girmesi durumlarında dosya Mahkeme tarafından Gönderme kararı(ara karar) ile büroya gönderilir, büroya kaydedildikten sonra büro numarası alır.

-Kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra dosya bürodan sorumlu Cumhuriyet savcısına tevdi edilir.

-Gönderme ara kararında uzlaştırma işlemlerinin yapılacağı kişiler ile uzlaştırmaya tabi suçlar açıkça belirtilir.

- Cumhuriyet savcısı, dosyadaki eksikliklerin giderilmesini mahkemeden talep edebilir. Suçun açıkça uzlaşma kapsamında olmadığının tespit edilmesi hâlinde, mahkemeden ara kararın yeniden değerlendirilmesi istenebilir.

- Uzlaştırmacı görevlendirilmesi, Cumhuriyet savcısının onayıyla yapılır. (madde 22)

 

 

Genel Konular          :

 

-Şüpheli, sanık, mağdur, suçtan zarar gören veya bu kişilerin kanunî temsilcileri Türkçe bilmiyorsa veya engelli ise Kanunun 202 nci maddesi hükmü uygulanır.

-(Soruşturma evresinde dinlenen şüpheli, mağdur veya tanıklar hakkında tercüman, hâkim veya Cumhuriyet savcısı tarafından atanır.

Ayrıca sanık; sözlü savunmasını, kendisini daha iyi ifade edebileceğini beyan ettiği başka bir dilde yapabilir. Bu durumda tercüme hizmetleri listeden, sanığın seçeceği tercüman tarafından yerine getirilir. Bu tercümanın giderleri Devlet Hazinesince karşılanmaz.

Cumhuriyet savcıları ve hâkimler yalnız bulundukları il bakımından oluşturulmuş listelerden değil, diğer illerde oluşturulmuş listelerden de tercüman seçebilirler.)

-Uzlaştırmacı, taraflarla yapacağı ön görüşmede kendisini, Cumhuriyet başsavcılığı tarafından görevlendirilen, sicile kayıtlı uzlaştırmacı olarak tanıtmalı, şahsî mesleğini söylememeli ve uzlaştırmacı kimliğini ön planda tutmalıdır.

-Uzlaştırma yoluna gidilebilmesi için mağdur ya da suçtan zarar görenin gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişisi olması gerekir.

-TMK Madde 28 Kişilik; çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar ve ölümle sona erer. Çocuk hak ehliyetini, sağ doğmak koşuluyla, ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde eder.

-TMK Madde 47 Tüzel Kişi; Dernek, vakıf, sendika, şirket, siyasi parti gibi oluşumlar hukuken varlık kazandıkları anda tüzel kişilik kazanırlar ve bu tip oluşumlara özel hukuk tüzel kişisi denilmektedir.

 

-Birden çok kişi tarafından işlenen suçlarda uzlaştırma hükümleri her bir şüpheli ya da sanık için ayrı ayrı değerlendirilir, ancak uzlaşan kişi uzlaşmadan yararlanır.

-Birden fazla kişinin mağduriyetine veya zarar görmesine sebebiyet veren bir suçtan dolayı uzlaştırma yoluna gidilebilmesi için, mağdur veya suçtan zarar görenlerin hepsinin uzlaşmayı kabul etmesi gerekir.

-Uzlaşmanın sağlanması hâlinde, soruşturma veya kovuşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır.

-Soruşturma evresinde mağdur veya suçtan zarar görenin ölümü hâlinde uzlaştırma işlemi sonlandırılır.

-Kovuşturma evresi için Kanunun 243 üncü maddesi hükmü saklıdır. (Katılan, vazgeçerse veya ölürse katılma hükümsüz kalır. Mirasçılar, katılanın haklarını takip etmek üzere davaya katılabilirler.)

- Uzlaşma teklifinde bulunulması veya teklifin kabul edilmesi, soruşturma ya da kovuşturma konusu suça ilişkin delillerin toplanmasına ve koruma tedbirlerinin uygulanmasına engel değildir. (Soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı Kanunun 160 ve devamı maddeleri uyarınca toplanması gereken tüm delilleri toplar.)

- Resmî mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma veya kovuşturma dosyasında yer alan adreste bulunmama veya yurt dışında olma ya da başka bir nedenle mağdura, suçtan zarar görene, şüpheliye, sanığa veya kanunî temsilcisine ulaşılamaması hâlinde soruşturma veya kovuşturma konusu suçla ilgili uzlaştırma yoluna gidilmez.

-Çocuk bürosunda görevli Cumhuriyet savcısı, soruşturma sırasında gerekli gördüğünde çocuk hakkında 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununda yer alan koruyucu ve destekleyici tedbirlerin uygulanmasını çocuk hâkiminden isteyebilir.

-Uzlaştırmacılar; görev yaptıkları yerin Cumhuriyet başsavcısı, Cumhuriyet başsavcı vekili veya görevlendirilen Cumhuriyet savcısı tarafından denetlenir.  Denetimi her yıl yapılır.

 

-Uzlaştırmacı görevlendirmesi, Daire Başkanlığı tarafından belirlenen listeye göre ilgili Uzlaştırmadan sorumlu Cumhuriyet savcısının onayıyla yapılır

-Dosya uzlaştırmacıya tevdi edildikten sonra taraflara bu husus telefon, SMS veya diğer elektronik araçlarla bildirilir.

-Uzlaştırmacılara verilecek dosya UYAP tevzi esaslarına göre otomatik olarak belirlenir.

-Uzlaştırmacı görevlendirilmeden önce veya uzlaşma teklifinin reddedilmesinden sonra, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görenin aralarında uzlaşmaları hâlinde; taraflarca uzlaşma belgesi düzenlenir.

-Uzlaşma teklifinin reddedilmesine rağmen, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören uzlaştıklarını gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendiği tarihe kadar Cumhuriyet savcısına başvurarak uzlaştıklarını beyan edebilirler.

-Uzlaştırma müzakereleri sırasında suçun işlenmesine ilişkin olarak yapılan açıklamalara raporda yer verilmez.

-Ediminin yerine getirmemesi hâlinde uzlaştırma raporu veya uzlaşma belgesi, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununun 38 inci maddesinde yazılı ilâm mahiyetine haiz belgelerden sayılır.

-Uzlaşmanın mahiyeti ile uzlaşmayı kabul veya reddetmenin hukukî sonuçlarının bulunduğu Uzlaşma Teklif Formu’nda yer alır.

-Uzlaştırmacı ücreti ve diğer uzlaştırma giderleri, yargılama giderlerinden sayılır ve bu giderler ilgili ödenekten karşılanır

-Uzlaştırmacı tarafından zorunlu yol giderleri dâhil olmak üzere yapılan masraflar, ilgili yıl Uzlaştırmacı Asgari Ücret Tarifesinin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendinde belirlenen miktarın alt sınırını geçmeyecek şekilde ayrıca ödenir.

 

-Uzlaştırmanın gerçekleşmemesi hâlinde uzlaştırmacı ücreti ve diğer uzlaştırma giderleri hakkında Kanunun yargılama giderlerine ilişkin hükümleri uygulanır.

 

-6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Yargılama Giderleri madde 323

(1) Yargılama giderleri şunlardır:

a) Celse, karar ve ilam harçları.

b) Dava nedeniyle yapılan tebliğ ve posta giderleri.

c) Dosya ve sair evrak giderleri.

ç) Geçici hukuki koruma tedbirleri ve protesto, ihbar, ihtarname ve vekâletname düzenlenmesine ilişkin giderler.

d) Keşif giderleri.

e) Tanık ile bilirkişiye ödenen ücret ve giderler.

f) Resmî dairelerden alınan belgeler için ödenen harç, vergi, ücret ve sair giderler.

g) Vekil ile takip edilmeyen davalarda tarafların hazır bulundukları günlere ait gündelik, seyahat ve konaklama giderlerine karşılık hâkimin takdir edeceği miktar; vekili bulunduğu hâlde mahkemece bizzat dinlenmek, isticvap olunmak veya yemin etmek üzere çağrılan taraf için takdir edilecek gündelik, yol ve konaklama giderleri.

ğ) Vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücreti.

h) Yargılama sırasında yapılan diğer giderler.

 

-Uzlaşmanın gerçekleşmesi hâlinde uzlaştırmacı ücreti ve diğer uzlaştırma giderleri Devlet Hazinesi tarafından karşılanır.

 

-Uzlaştırmacı siciline kaydedilebilmek için; hukuk ya da hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat, maliye alanlarında veya polis akademisinde en az dört yıllık yüksek öğrenim yapmış olmak.

-Uzlaştırmacı, kendisine ait bilgilerde meydana gelen her türlü değişikliği bir ay içinde, varsa belgesi ile birlikte Daire Başkanlığına bildirmek zorundadır.

-Sicil ve listeden çıkarılma işleminden önce, uzlaştırmacının yazılı savunması alınır. Uzlaştırmacı, yazılı savunmada bulunması için kendisine yapılan yazılı bildirimin tebliğinden itibaren on günlük süre içinde savunmasını vermek zorundadır

-Eğitim kuruluşları, eğitimlerini başarı ile tamamlayan kişilere en geç bir ay içinde uzlaştırmacı eğitimini tamamladıklarına dair katılım belgesi verirler.

-Uzlaştırmacılar; görev yaptıkları yerin Cumhuriyet başsavcısı, Cumhuriyet başsavcı vekili veya görevlendirilen Cumhuriyet savcısı tarafından denetlenir.

-Daire Başkanlığınca uzlaştırmacı listeleri oluşturulur. Bakanlık tarafından bu listelere uygun uzlaştırmacı görevlendirmesi amacıyla bir ilân yapılır. İlân yapılıncaya kadar Kanunun 253 üncü maddesinde 6763 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan değişiklik öncesinde öngörülen usule göre belirlenen uzlaştırmacılardan görevlendirme yapılmasına devam olunur ve bu uzlaştırmacılar görevlerini tamamlar.

-Bu Yönetmelik, 5271 sayılı Kanunun 253 üncü maddesi ile 29/3/1984 tarihli ve 2992 sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 9 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır

 

-Uzlaştırma yoluna gidilebilmesi için mağdur ya da suçtan zarar görenin gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişisi olması gerekir.

 

- Uzlaştırma, şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin temel hak ve hürriyetlerine uygun olarak, menfaatlerinin korunması esası gözetilerek yürütülür.

- Uzlaşma teklifi suçun işlendiği tarihten itibaren bir aylık süre geçmeden yapılamaz.

- Uzlaştırma müzakerelerine şüpheli, sanık, katılan, mağdur, suçtan zarar gören, kanunî temsilci, müdafi ve vekil katılabilir. Şüpheli, sanık, katılan, mağdur veya suçtan zarar görenin kendisi veya kanunî temsilcisi, müdafi ya da vekilinin haklı bir mazereti olmaksızın müzakerelere katılmaktan imtina etmesi hâlinde, ilgili taraf uzlaşmayı kabul etmemiş sayılır.

- Uzlaşma sağlanabilmesi için birden fazla müzakere yapılabilir. Uzlaştırmacı, müzakereler sırasında izlenmesi gereken yöntemle ilgili olarak Cumhuriyet savcısıyla görüşebilir; Cumhuriyet savcısı, uzlaştırmacıya uzlaştırma müzakerelerinin kanuna uygun yürütülmesi amacıyla talimat verebilir.

- Resmî mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma veya kovuşturma dosyasında yer alan adreste bulunmama veya yurt dışında olma ya da yapılan araştırmaya rağmen adresin belirlenememesi gibi başka bir nedenle mağdura, suçtan zarar görene, şüpheliye, sanığa, katılana veya bunların kanunî temsilcisine ulaşılamaması hâlinde bu hususun tutanakla tespit edilmesinin ardından uzlaştırmacı tarafından uzlaştırma işlemlerine son verilir.

- Uzlaştırmacının çekinmesi veya reddi; (1) Kanunda belirlenen hâkimin davaya bakamayacağı hâller ile reddi sebepleri, uzlaştırmacı görevlendirilmesi ile ilgili olarak dikkate alınır.

 

Uzlaştırma Teklifi Konusu :

 

- Uzlaştırmacı; şüpheli, sanık, katılan, mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. Şüpheli, sanık, katılan, mağdur veya suçtan zarar görenin reşit olmaması ya da kısıtlı olması hâli ile mağdur veya suçtan zarar görenin ayırt etme gücü bulunmaması durumunda, uzlaşma teklifi kanunî temsilcilerine yapılır.

- Müştekinin veya suçtan zarar görenin özel hukuk tüzel kişisi olması hâlinde vekâletnamede özel yetki var ise vekile de uzlaşma teklifinde bulunulabilir.

- Uzlaştırmacı, uzlaşma teklifini büro aracılığıyla açıklamalı tebligat, istinabe veya Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) yoluyla da yapabilir.

- Uzlaşma teklif formunun istinabe suretiyle imzalatılması gereken hâllerde, teklif formu tarafın bulunduğu yer Cumhuriyet başsavcılığı istinabe bürosu aracılığıyla imzalatılır.

- Uzlaştırmacı tarafından yapılacak uzlaşma teklifi, Ek-4’te yer alan uzlaşmanın mahiyeti ile uzlaşmayı kabul veya reddetmenin hukukî sonuçlarının bulunduğu Uzlaşma Teklif Formu’nda yer alan bilgilerin açıklanması ve teklif formunun hazır bulunan ilgiliye imzalatılarak verilmesi suretiyle yapılır. Uzlaştırmacı tarafından bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirildiğine ve uzlaşma teklifinde bulunulduğuna ilişkin formun imzalı örneği uzlaştırma evrakı içine konulur.

- Uzlaştırmacının uzlaşma teklifinde bulunacağı şüpheli, sanık, katılan, mağdur veya suçtan zarar gören ya da kanunî temsilcilerine iletişim araçlarıyla ulaşılamaması hâlinde açıklamalı uzlaşma teklifi büro aracılığıyla yapılır. Bu işlem uzlaştırmacının, büroya başvurarak teklif formunu vermesi üzerine gerçekleştirilir.

- Uzlaşma teklifinde bulunmak için çağrı; telefon, telgraf, faks, elektronik posta gibi araçlardan yararlanılmak suretiyle de yapılabilir. Ancak, bu çağrı uzlaşma teklifi anlamına gelmez.

 

Gizlilik Konusu         :

 

- Uzlaştırma müzakereleri gizli olarak yürütülür. Uzlaştırmacı, uzlaştırma sürecinde yapılan açıklamaları, kendisine aktarılan veya diğer bir şekilde öğrendiği olguları gizli tutmakla yükümlüdür.

- Aksi kararlaştırılmamışsa, taraflar, müdafi ve vekiller de birinci fıkrada belirtilen gizlilik kuralına uymakla yükümlüdür.

- Uzlaştırma sürecinde yapılan açıklamalar herhangi bir soruşturma, kovuşturma ya da davada delil olarak kullanılamaz. Müzakerelere katılanlar bu bilgilere ilişkin olarak tanık olarak dinlenemez.

- Daha önce mevcut olan bir belge veya olgunun, uzlaştırma müzakereleri sırasında ileri sürülmüş olması, bunların soruşturma ve kovuşturma sürecinde ya da bir davada delil olarak kullanılmasına engel teşkil etmez.

 

Uzlaştırma Süresi    :

 

- Uzlaştırma, şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin özgür iradeleri ile kabul etmeleri ve karar vermeleri hâlinde gerçekleştirilir. Bu kişiler anlaşma yapılana kadar iradelerinden vazgeçebilirler.

- Uzlaştırmacı, uzlaştırma evrakını teslim aldıktan sonra otuz gün içinde uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırır. (Değişik cümle:RG-31/12/2019-30995 4.Mükerrer) Bu süre içerisinde sonuçlandıramazsa durumu açıklayan bir dilekçeyle büroya başvurması hâlinde bürodan sorumlu Cumhuriyet savcısının onayını almak koşuluyla uzlaştırma bürosu bu süreyi her defasında yirmi günü geçmemek üzere en fazla iki kez daha uzatabilir.

 

- Soruşturma evresinde;

Uzlaşma teklifinin reddedilmesine rağmen, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören uzlaştıklarını gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendiği tarihe kadar Cumhuriyet savcısına başvurarak uzlaştıklarını beyan edebilirler.

- Uzlaştırmacı görevlendirilmeden önce veya uzlaşma teklifinin reddedilmesinden sonra, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görenin aralarında uzlaşmaları hâlinde; taraflarca niteliğine uygun düştüğü ölçüde Ek-3’te yer alan Uzlaştırma Raporu Örneği'ne uygun bir uzlaşma belgesi düzenlenir. Cumhuriyet savcısı, bu belgeyi 18 inci maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen kıstaslara göre inceler ve değerlendirir.

 

- Kovuşturma evresinde;

Uzlaştırmanın uygulanabileceği hâllerde, yapılan uzlaşma teklifinin reddedilmesine rağmen hüküm verilinceye kadar sanık ile mağdur, katılan veya suçtan zarar görenin aralarında uzlaşmaları halinde; taraflarca niteliğine uygun düştüğü ölçüde Ek-3’te yer alan Uzlaştırma Raporu Örneği'ne uygun bir uzlaşma belgesi düzenlenir ve mahkemeye sunulursa, hâkim bu belgeyi 25 inci maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen kıstaslara göre inceler ve değerlendirir.

 

Uzlaştırma Raporu   : (Uzlaşma Belgesi ile karıştırmayınız.)

 

- Uzlaştırmacı, uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırdığında Ek-3’te yer alan Uzlaştırma Raporu Örneği’ne uygun, tarafların edimlerini ayrı ayrı, şüphe ve tereddüte yer vermeyecek ve mümkünse sıra numarası içerecek şekilde taraf sayısından bir fazla olarak hazırladığı raporu, kendisine verilen belge örneklerini ve varsa yapmış olduğu masrafları gösteren belge, gider pusulası veya rayice uygun yazılı beyanı UYAP’ta düzenlenecek tutanak ile uzlaştırma bürosuna teslim eder.

- Uzlaşmanın gerçekleşmesi hâlinde, tarafların imzalarını da içeren raporda, ne suretle uzlaşıldığı ayrıntılı biçimde açıklanır. Ancak uzlaştırma müzakereleri sırasında suçun işlenmesine ilişkin olarak yapılan açıklamalara raporda yer verilmez.

- Mahkeme, uzlaşmanın tarafların özgür iradelerine dayandığını ve edimin hukuka ve ahlaka uygun olduğunu belirlerse raporu mühür ve imza altına alarak kovuşturma dosyasında muhafaza eder.

- Mahkeme, raporu veya belgeyi, uzlaşmanın tarafların özgür iradelerine dayanmaması, edimin hukuka ve ahlaka uygun olmaması nedeniyle onaylamadığı takdirde gerekçesini rapora yazar. Edimin hukuka ve ahlaka uygun olmaması nedeniyle raporu onaylamaması durumunda bu Yönetmeliğin 24’üncü maddesindeki süreye uyulması koşuluyla edimin değiştirilmesi için dosyayı büroya gönderebilir

 

Soruşturma Evresinde Uzlaşmanın Hukuki Sonuçları :

 

- Uzlaşma sonucunda şüphelinin edimini def’aten yerine getirmesi hâlinde, şüpheli hakkında uzlaştırmadan sorumlu Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Suça sürüklenen çocuk hakkında gerekli görüldüğünde 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununda yer alan koruyucu ve destekleyici tedbirlerin uygulanması çocuk hâkiminden istenir.

- Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arzetmesi hâlinde, Kanunun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilir. Bu hâlde, edimin yerine getirilip getirilmediğinin takibi büro tarafından yapılır. Erteleme süresince zamanaşımı işlemez.

- Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verildikten sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesi hâlinde, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.

- Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararından sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi hâlinde, Kanunun 171 inci maddesinin dördüncü fıkrasındaki şart aranmaksızın, kamu davası açılır.

- Şüphelinin, edimini yerine getirmemesi hâlinde uzlaştırma raporu veya uzlaşma belgesi, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununun 38 inci maddesinde yazılı ilâm mahiyetine haiz belgelerden sayılır.

 

Kovuşturma Evresinde Uzlaşmanın Hukuki Sonuçları :

 

- Uzlaşma gerçekleştiği takdirde, mahkeme, uzlaşma sonucunda sanığın edimini def’aten yerine getirmesi hâlinde, davanın düşmesine karar verir.

- Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arz etmesi hâlinde; sanık hakkında, Kanunun 231 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilir. Geri bırakma süresince zamanaşımı işlemez.

- Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildikten sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmesi hâlinde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak davanın düşmesine karar verilir.

- Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildikten sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi hâlinde, mahkeme tarafından, Kanunun 231 inci maddesinin on birinci fıkrasındaki şartlar aranmaksızın hüküm açıklanır.

- Sanığın, edimini yerine getirmemesi hâlinde uzlaştırma raporu 2004 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde yazılı ilâm mahiyetini haiz belgelerden sayılır.

 

Zaman aşımı konusu           :

 

- Şüpheli, sanık, katılan, mağdur veya suçtan zarar görenden birine ilk uzlaşma teklifinde bulunulduğu tarihten itibaren, uzlaştırma girişiminin sonuçsuz kaldığı ve en geç uzlaştırmacının raporunu düzenleyerek büroya verdiği tarihe kadar dava zamanaşımı ile kovuşturma koşulu olan dava süresi işlemez.

- Uzlaşma teklifine süresi içerisinde cevap verilmemesi ya da teklifin reddedilmesi hâlinde uzlaştırma girişimi sonuçsuz kalmış sayılır.

- Tarafların veya kanunî temsilcisi ya da vekilinin uzlaştırma müzakerelerine katılmaktan imtina etmesi, müzakereler sırasında taraflardan birinin yazılı veya sözlü olarak uzlaşmadan vazgeçtiğini bildirmesi üzerine düzenlenen raporun büroya verildiği tarihten itibaren dava zamanaşımı ve kovuşturma koşulu olan dava süresi yeniden işlemeye başlar.

 

Uzlaştırmacı olma yetkisini kazanmış kişilerin sicilleri:

 

-Sicil numarası verilmek suretiyle Daire Başkanlığınca tutulur.

-Sicilde; kişinin ad ve soyadı, doğum yılı, mesleği, iş adresi, uzmanlık alanı ve akademik unvanı gibi şahsî bilgileri yer alır. Bu bilgiler Daire Başkanlığı tarafından Genel Müdürlüğün internet sitesinde duyurulur.

-Daire Başkanlığınca sicilden ve listeden çıkarılır.

-Sicil ve listeden çıkarılma işleminden önce, uzlaştırmacının yazılı savunması alınır. On günlük süre içinde savunmasını vermek zorundadır.

 

Eğitim Kitabına Göz Attığımızda Gözden Kaçırrılmaması Gereken Noktalar            :

 

-Uzlaştırma, karma hukukî niteliğe sahiptir ve bir yönüyle maddî ceza hukuku diğer yönüyle de ceza muhakemesi hukuku kurumudur. Bu nedenle uzlaştırma, muhakeme engeli de teşkil etmektedir.

-Uzlaştırmanın karma niteliğinin iki temel sonucu vardır. Birincisi zaman bakımından uygulanmaya ilişkindir. Uzlaştırmanın karma niteliğinin ikinci sonucu kıyas yasağını ilgilendirmektedir.

-Uzlaştırma kurumu, mevzuatta ayrık bir kurum olarak düzenlenmiştir.

-Şüpheli ve sanığın sahip olduğu haklar CMK m. 147-156 arasında sayılmış olan çeşitli haklardır.

-Yine mağdurun sahip olduğu haklar CMK m. 234-238 arasında sayılmıştır.

-Duruşmanın kamuya açıklığı (aleniyet), Anayasada (AY m.141) ve Kanunda (CMK m. 182) ilke olarak benimsenmiştir. Aleniyet, aynı zamanda âdil yargılanmanın gerçekleşmesine de katkıda bulunan ilkelerden biridir (AİHS m. 6). Bu ilke, sadece duruşma aşaması ve hükmün açıklanması için kabul edilmiştir. Aleniyet ilkesi, hem herkesin duruşma salonunda, fizikî koşulların elverdiği ölçüde, dinleyici olarak bulunabilmesini (doğrudan aleniyeti) güvence altına alır, hem de duruşma salonunda bulunan kişilerin görüp duyduklarını duruşma dışında açıklayabilmesine (dolaylı aleniyete) olanak tanır.

 

Uzlaştırmada Edim Konusu:

 

-Uzlaşmaya Konu Edimin Hukuka ve Ahlâka Aykırı Olmamalı.

-Soruşturma evresinde, edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik göstermesi sebebiyle şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verildiğinde, edimin yerine getirilip getirilmediğinin takibi uzlaştırma bürosu tarafından yapılır (CMUY m. 20/2).

-Kovuşturma evresinde bu görev infaz savcılığına aittir.

 

Uzlaştırma Müzakeresinin Aşamaları       :

Hazırlık Aşaması;

I- Uzlaştırmacının Yapacağı Hazırlık

1) Dosyanın İncelenmesi

2) Hazırlık Toplantısına Davet

3) Güvenliği Gözetme

4) Özel (Ayrı) Toplantı Yapma

II- Fail ile Hazırlık

1) Fail ile Yapılan Hazırlık Toplantısının Amacı

2) Failin Bilgilendirilmesi

3) Failin Suça İlişkin Açıklamalarının Dinlenmesi

4) Failin Ortak Toplantıya Katılma İradesinin Belirlenmesi

5) Failin Ortak Toplantıya Hazırlanması

6) Failin Beklentilerinin Gerçekçi Olmasının Sağlanması

7) Mağdurun Kayıpları ve Failin Edimleri Yerine Getirme Kabiliyetinin Değerlendirilmesi

III- Mağdur ile Hazırlık

1) Mağdur ile Yapılan Hazırlık Toplantısının Amacı

2) Mağdurun Bilgilendirilmesi

3) Mağdurun Suça İlişkin Açıklamasının Dinlenmesi

4) Mağdurun Ortak Toplantıya Katılma İradesinin Belirlenmesi

5) Mağdurun Ortak Toplantıya Hazırlanması

6) Mağdurun Beklentilerinin Gerçekçi Olmasının Sağlanması

7) Zarar ve İhtiyaçların Belirlenmesi

8) Tazminat ve Onarım Olasılıklarının Tahmin Edilmesi

Hazırlığın Tamamlanması;

I-Ortak veya Özel Toplantıya Karar Verilmesi

II- Ortak Toplantı İçin Yer ve Zaman Belirleme

III-Müzakereye Özel Toplantılarla Devam Edilmesi

Ortak Toplantı Aşaması;

I- Uzlaştırmacının Ortak Toplantı Aşamasındaki Görevleri

II-Uzlaştırmacının Ortak Toplantı Aşamasındaki Rolü

Onarıcı Uzlaştırma Müzakeresinin Koşulları;

I- Güvenlik

II- Saygılı Etkileşim

III- Mağdur Duyarlı Konuşma Dili Kullanılması

Görüntülü ve Sesli İletişim Yoluyla Müzakere

Ortak Toplantı Düzeni

I- Açılış Konuşması

II- Konuşmaya Kimin Başlayacağı

Ortak Toplantı Aşamasının Safhaları

I- Olayın Anlatılması

II-Telâfi

Uzlaştırma Müzakeresinin Süresi

I) Sonuç Aşaması

I- Anlaşma Olmaksızın Sona Erme

II- Anlaşma İle Sona Erme

III- Tarafın Adreste Bulunmaması, Yurtdışında Olması Yahut Herhangi Bir Nedenle Tarafa Ulaşılamaması Nedeniyle Sona Ermesi

 

İletişim Konularında Dikkanizden Kaçırmamanız Gereken Konular   :

 

Geliştirilecek Beceriler

• Sözlü ve sözsüz iletişim becerileri

• Aktif Dinleme

• Yeniden Çerçeveleme

• Özetleme

• Soru sorma ve açıklık getirme becerileri

• Yazılı iletişim becerileri

• Karar verme becerisi

• Uyuşmazlık analizi becerileri

 

-ANLAM; mesajın çıktığı değil, ulaştığı yerde oluşur.

-Etkili bir iletişim, içerik (ne söylendiği), süreç (nasıl söylendiği) ve bağlam (hangi ortamda söylendiği) kavramlarından oluşmaktadır.

-Düşük seviyede belirsizlik yüksek seviyede yakınlığa, yüksek seviyede belirsizlik yüksek seviyede karışıklığa neden olur.

-Belirsizlik, güven eksikliği algısını ifade eder. Belirsizlik, rahat etkileşimin olmadığı, başkalarının davranışlarını tahmin etmek için yeterli bilginin olmadığı durumlarda meydana gelir ve bu da iletişim engeli oluşturur.

-İnsan, ilişkilere dair sorunlarla mücadele ederken, arzuladığı değerleri -ilgi, saygı, hoşgörü- çevresiyle paylaşabildiği oranda etkili bir iletişim ortamı yaratacaktır.

 

-Genel anlamda kodlama işlemi, konuşma ve yazma, kodlamanın çözülmesi, dinleme ve okuma, şeklinde gerçekleşen düşünme ve akıl yürütme olarak tanımlamaktadır.

-Kodlanarak gönderilen mesaj, beş duyu organı ve gerekli teknoloji sayesinde çözülerek anlamlandırılmaktadır.

-İletişim sürecinin tamamlanması aşamasında, gönderilen mesaja karşılık alıcı da kanal aracılığıyla geri bildirimde bulunur.

-Kanal olarak kullanılan iletişim araçlarını şu üç kategoride toplamak mümkündür

--Araç, iletişim kuranın kendisidir. Ses, yüz, beden, sözcükler, jest ve mimikler,

--İletişim kuran tarafından hazırlanan yayınlar,

--Mekanik iletişim araçları,yazılı ve görsel medya araçları.

-Aktif dinlemede sıklıkla kullanılması gereken Geri Bildirimin amacı karşımızdakini anlamaya çalışmaktır.

- “Gürültü” anlam olarak ele alındığında, süreci olumsuz yönde etkileyen, içten gelen semantik(anlamaya dayalı) ve mental(zihnî) bir direnme, önyargı, öfke, ilginin dağılması şeklinde olabileceği gibi, dışarıdan gelen - fizikî nedenlere bağlı- bir engelleme şeklinde de olabilir.

-Tarafların birbirleri hakkında ürettikleri anlamların bağlayıcılığı açısındanHalo Effect – Hale Etkisi’ kanaatlerin oluşumunda etkili olmaktadır

-İlk anda oluşan ve sonrasında alınan kararlarda önemli rolü olan bu etkiye “Hale Etkisi” denilmektedir.

- Konuşmak; karşımızdaki ile anlamı paylaşmaktır.

- Dinlemek; ortak bir anlam üzerinde uzlaşmaktır.

- Bakmak; aktif olarak dünyayı anlamlandırmaktır.

- Görmek; gözlemleme ve tanıma edimidir.

-Sözlü iletişimde, “ne söylendiği”, sözsüz iletişimde ise “nasıl söylendiği” önem taşımaktadır.

-Yapısal Sözsüz Bilgilenme; Kişinin giyim tarzı, seçtiği renkler, fiziksel yapısı

-Etkisel Sözsüz Bilgilenme; Kişinin jest ve mimikleri, ses tonu.

-Yüz bedenin ruhudur. Yüz ifadesi canlı ve dinamik olmalı.

- Dinlediğinizi baş hareketleriyle belli edin, bu size daha fazla saygı gösterilmesini sağlayacaktır.

-Aktif dinlemenin amacı tarafları (kelimelerini, düşüncelerini ve duygularını) dinlemek ve anlamaktır.

- Bir soru karşısında gelecek en doğal tepki cevaptır.

Uygulama eğitiminde katılımcıların aşağıdaki becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir:

-Etkin dinleme

-Soru sorma

-Farklı sözcüklerle anlatma, açıklığa kavuşturma

-Sözlü / sözsüz / yazılı iletişim

-Özetleme

-Yeniden çerçeveleme

-Yansıtma

-Farklılıklara duyarlı olma

-İki tarafa da saygı

-Yönlendirici olmadan kolaylaştırma,

-Sessizliğin gücünden yararlanma

-Sınırları koruma

-Kontrollü kendinden emin duruş

-Kendini dengeleme

-Belirsizliklere tahammül

 

-GÖZ TEMASI, SÖZSÜZ İLETİŞİM AÇISINDAN ÖZEL ÖNEME SAHİP OLUP; AKTİF DİNLEMENİN, KARŞIDAKİNE VERİLEN ÖNEMİN VE SÜRECE HÂKİM OLUNDUĞUNUN GÖSTERGESİDİR.

-UZLAŞTIRMA GÖRÜŞMELERİNDE SÖZSÜZ İLETİŞİM AÇISINDAN EN DEĞERLİ ALAN BAŞ BÖLGESİDİR.

-UZLAŞTIRMA SÜREÇTİR-UZLAŞMA İSE ANLAŞMADIR

-İNSANLAR İÇİN NE SÖYLENDİĞİ DEĞİL, KİMİN, NASIL SÖYLEDİĞİ DAHA ÖNEMLİDİR. UZLAŞTIRMA; KARŞILIKLI MESAJ ALIŞ-VERİŞİNİN GERÇEKLEŞTİĞİ, ORTAK ANLAMLARIN ÜRETİLMEYE ÇALIŞILDIĞI, AKTİF DİNLEMENİN HÂKİM OLDUĞU BİR DİYALOG NİTELİĞİNDEDİR.

-KARMA NİTELİKLİ BİR KURUM OLAN UZLAŞTIRMADA LEHE KANUN UYGULAMASI MÜMKÜNDÜR.

-MUHAKEME ŞARTI OLAN ÖNÖDEME UZLAŞTIRMAYA ENGELDİR.

-UZLAŞMA TEKLİFİNDE BULUNULMADAN ÖNCE, KİŞİYE UZLAŞMANIN MAHİYETİ, UZLAŞTIRMA SÜRECİ VE UZLAŞMAYI KABUL VEYA REDDETMESİNİN HUKUKÎ SONUÇLARI ANLATILIR.

 

Ayrıntılı bilgi ve detaylar için kaynaklar bölümünden ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz.

 

Kaynaklar                                         :

https://alternatifcozumler.adalet.gov.tr/

https://alternatifcozumler.adalet.gov.tr/Home/BilgiBankasiDetay/Kanunlar

https://alternatifcozumler.adalet.gov.tr/Home/BilgiBankasiDetay/YC3B6netmelikler

Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma Eğitim Kitabı

Mehmet SEMERCİOĞLU

Uzlaştırmacı & Silah Sistemleri Uzmanı & Stratejik Planlama Uzmanı & Ekonomist

 

 

 
Etiketler: 30, MAYIS, 2021, TARİHİNDE, GERÇEKLEŞTİRİLECEK, UZLAŞTIRMA, SINAVINA, GİRECEKLERE, ÖZEL, NOTLAR,
Yorumlar
Haber Yazılımı